عقلانیت در تمدن نوین اسلامی
«جایگاه عقلانیت در شکل گیری تمدن نوین اسلامی»
سمیه اسماعیلی(سطح2 ، حوزه علمیه راه زینب علیهاالسلام)
چکیده
هدف این مقاله، بررسی جایگاه عقلانیت در شکل گیری تمدن نوین اسلامی در حکومت اسلامی می باشد. دیدگاه دانشمندان غربی و شرقی درباره جایگاه عقلانیت و کارکردها و اقسام آن متفاوت و گاها متضاد یکدیگر بوده است. این پژوهش با طرح این پرسش که « ارتباط بین عقلانیت وحیانی با تمدن نوین اسلامی چگونه است؟ » در صدد است با استفاده از روش توصیفی و پژوهشی، مجموعه ای از پاسخ های اندیشمندان غربی و شرقی را استخراج کند و مورد بررسی قرار دهد و در نهایت دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای درباره عقلانیت و جایگاه آن را در انقلاب اسلامی بررسی کند. از دید رهبری، عقلانیت، جزء جدانشدنی انقلاب به شمار می‌رود که در کنار دو مفهوم معنویت و عدالت، ابعاد اصلی مکتب امام خمینی (ره) را تشکیل می‌دهد. انقلاب بر حسب عقلانیت خاص خود به تولید مفاهیمی می‌پردازد که برای اداره جامعه و حرکت به سمت الگوی مطلوب پیشرفت از اهمیت اساسی برخوردار است. توجه به اینکه اکثر دانشمندان شرقی برخلاف دانشمندان غربی قائل به عقلانیت وحیانی هستند و اندیشمندان غربی که عقلانیت را تنها مبتنی بر آموزه‌های ذهنی و قوه مجرد عقلی می‌دانند، اما دانشمندان شرقی چون امام خمینی(ره) و آیت الله خامنه‌ای علاوه بر این آموزه‌ها بر مفاهیمی عملی و تمدن‌ساز که جمهوری اسلامی باید در راستای تحقق آن حرکت کند، تکیه کرده اند. بنابراین ترسیم و بازنمایی اینکه کدام نوع برداشت از عقلانیت، جامع و کامل در شکل‌گیری تمدن نوین اسلامی در جامعه می باشد مقصود این نوشتار است.
کلید واژه ها: انقلاب اسلامی، حکومت اسلامی، تمدن، تمدن نوین اسلامی، عقلانیت .