راه زینب سلام الله علیها

«جایگاه عدالت اقتصادی در تمدن نوین اسلامی»

 الهه محمدعلی(سطح 2، حوزه علمیه راه زینب علیهاالسلام)

چکیده

نظام‌ سياسي‌ و دولت‌، لازمة‌ زندگي‌ اجتماعي‌ و زندگي‌ سياسي‌ است. زندگي‌ سياسي‌ بدون‌ نظم‌ عمومي‌ و فردي‌ ممكن‌ نيست. غایت مندی زندگی انسان و نگرش واقع گرایی به سعادت و خیر، از بارزترین ویژگی‏های فلسفه‏ی اجتماعی با نگرش دینی و اسلامی است. عدالت واقع‌گرا بیانگر روابط، نهادها و ساختارهای خاصی در واقعیت نظم اقتصادی و اجتماعی است. با ظهور و پیدایش اندیشه‏های جدید و تفکر نسبی گرایی، که بر مبنای نظریه‏ی اومانیستی خود بنیادگرایانه، توانست به عنوان تفکری مسلط و اندیشه‏ای حاکم جای خود را باز کند، با مبدأ قرار گرفتن انسان به عنوان خاستگاه معرفت و شناخت، از انسان موجودی ساخت که مستقل و بی‏نیاز از هر منبع و مرجع دیگری محور ارزش‏ها و نیز معیار و ملاک آن قرار گرفت. در حالی که در نگرش دینی، عدالت و تمامی ابعاد آن، سرچشمه‏ی الهی دارد و در چارچوب شریعت قابل تعریف است. بنابراین در این رهیافت عدالت چهره‏ی الهی و آرمانی دارد.جوامعی هستندکه با استفاده از آزادی همه‏ی منافع و مزایای طبیعی و اجتماعی را به سوی خود جذب می‏کنند و آزادی را در انحصار خود درمی‏آورند. به همین جهت نیاز به بررسی برابری ضروری است، و انسان‏ها خواهان آن می‏گردند، تا از آزادی بکاهند تا بتوانند به برابری دست یابند. در نتیجه برابری بر آزادی حکومت می‏کند، نیاز به برابری نیز در واقع نیاز به عدالت است، زیرا آنجا که جای برابری و تساوی است، برابری در ذات و عمل به عدالت وجود دارد. بنابراین عدالت والاترین ارزش‏ها است. نوع نگرش انسان به هستی و دنیا هسته‏ی اصلی جهان بینی هر مکتبی را تشکیل می‏دهد. از این رو در پژوهش حاضر نویسنده در صدد است با روش توصیفی تحلیلی به تبیین عدالت در بعد اقتصادی بپردازد، چراکه آن چه مبنای تمدن اسلامی را در یک جامعه ی دینی قرار می دهد و به تبع آن نظام اقتصادی سالم شکل می‏گیرد، عدالت است.

کلید واژه ها: تمدن، تمدن نوین اسلامی، عدالت، عدالت اقتصادی، عدالت واقع گرا